ابتدا اینکه روسیه در شرایط حاضر برای دور زدن تحریم‌ها به امارات متحده عربی نیازمند است. دوبی به یکی از مراکز مهم دور زدن تحریم تبدیل شده، بنابراین روس‌ها سعی می‌کنند با نزدیک شدن به امارات متحده عربی زمینه‌های دور زدن تحریم‌ها را فراهم کنند. اکنون بسیاری از شهروندان روس به امارات رفته و بانک‌ها و شرکت‌های مختلفی را به صورت صوری ایجاد کرده‌اند برای اینکه بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند. بنابراین روسیه نیاز دارد که با امارات همکاری کن. از سوی دیگر از جانب طرف اماراتی هم شاهد آن بودیم که چه استقبال گسترده‌ای از پوتین به عمل آمد. امارات با این استقبال گرم از پوتین نشان داد که علی‌رغم رابطه نزدیکی که با آمریکا و غرب دارد همچنان به همکاری با روسیه ادامه می‌دهد.
روسیه همزمان با تقویت روابط خود با امارات متحده عربی به تقویت روابط با عربستان هم مشغول است. در موضوع نفت شاهد بودیم که این کشور مناسبات نزدیکی با روسیه بر قرار کرده است. در واقع عربستان با روسیه همکاری کرد که قیمت نفت پایین نیاید. این دو کشور دو تولیدکننده مهم نفت هستند. بنابراین باید بدانیم که روسیه ترجیحات خود را پی‌گیری می‌کند. در خصوص بیانیه مشترک روسیه با امارات متحده عربی ذکر این نکته اهمیت دارد که روسیه در حالی بر ادعای واهی این کشور درباره جزایر سه‌گانه تاکید کرده است که با ایران هم رابطه نزدیکی دارد. روسیه هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ امنیتی با ایران رابطه خوبی دارد با این حال از نظر اقتصادی نیاز بیشتری به امارات متحده عربی و عربستان دارد.
به نظر من موضع‌گیری روسیه ناشیانه بوده و تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر روابط ایران و روسیه خواهد داشت. روابط ایران و روسیه پیش‌تر رو به توسعه می‌رفت. اقدام روسیه نوعی نادیده گرفتن خط قرمز ایران بوده است. البته اکنون ممکن است روس‌ها اینطور توجیه کنند که تمامیت ارضی ایران را قبول دارند ولی ایران می‌تواند این اختلاف با امارات را به دادگاه بین‌المللی لاهه ببرد تا دیوان داوری لاهه بین ایران و امارات قضاوت کند. در حالی که چنین توجیهی هم هیچ موضوعیتی ندارد. ایران هم در پاسخ می‌تواند بگوید روسیه هم بهتر است در موضوع کریمه برود و با اوکراین در دادگاه لاهه مذاکره کند. در این زمینه مثال‌های مختلفی وجود دارد. به هر حال اقدامی که روس‌ها در پیش گرفته‌اند ضربه‌ای جدی به آینده روابط ایران و روسیه خواهد زد.
ایران چطور می‌تواند پاسخ دهد؟
بسیاری این سوال را مطرح می‌کنند که ایران در پاسخ به عمل روسیه چگونه می‌تواند پاسخ دهد؟ واقعیت این است که در این موضوع روسیه یک موضع‌گیری ناشیانه دیپلمکاتیک داشته و برخورد ایران هم باید دیپلماتیک باشد. و نمی‌تواند و نباید بیشتر باشد. ایران تا حدی که امکان داشته اعتراض کرده و طرف روسیه هم با صدور بیانیه سعی کرد توجیه کند که تمامیت ارضی ایران را قبول دارد. درحالی که ایران سه جزیره را جزو تمامیت ارضی خود می‌داند و هیچ کشوری حاضر نیست درباره تمامیت ارضی خودش گفتگو کند. تاکید می‌کنم که روسیه خود را بی‌اطلاعی زده و در واقع تغافل می‌کند آن هم در موضوعی مهم که برای ایران خط قرمز است.
تبادل نظر